Najważniejsze daty i osiągnięcia
Jeleniogórska kobieca piłka ręczna ma swoje początki w latach 80 XX wieku.
1982 roku Międzyzakładowy Związek Klubu Sportowego Karkonosze, w skrócie MZKS Karkonosze, utworzył i zarejestrował sekcje piłki ręcznej kobiet w Jeleniej Górze. Pierwszy klubowy zespół młodziczek został oparty na uczennicach Szkoły Podstawowej nr 3, a Trenerem został Zdzisław Wąs, który z biegiem lat stał się postacią dobrze znaną i cenioną w świecie jeleniogórskiego handballu. W mieście wdrożono wieloletni program popularyzacji i nauki szczypiorniaka.
Po czterech latach, w sezonie 1986/1987 do rozgrywek ligi międzywojewódzkiej zgłoszono zespół seniorski, który w sezonie 1988/1989 awansował do II ligi państwowej.
Po raz pierwszy Karkonosze
W 1991 roku klub MZKS Karkonosze stracił dofinansowanie zakładów pracy Jeleniej Góry i sponsorów. Zarząd klubu podjął decyzje o zmianie nazwy na KS Karkonosze. Mimo kłopotów finansowych sezon 1991/1992 był dla Jeleniogórzanek udany. Zespół awansował do I ligi państwowej, która wówczas była najwyższą klasą rozgrywek w Polsce.
Lata 1992-1996 to seria wzlotów i upadków. Sytuacja finansowa i organizacyjna klubu była niestabilna, zespół to awansował, to spadał z I ligi.
Miejski Klub Sportowy „Jelfa” S.A.
W 1996 roku głównym sponsorem wyodrębnionej sekcji piłki ręcznej klubu zostało Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne „Jelfa”, a tym samym utworzono nowe stowarzyszenie sportowe o nazwie Miejski Klub Sportowy Jelfa S.A.
W sezonie 1997/1998 MKS „Jelfa” S.A awansował do ekstraklasy i rozpoczął serie sukcesów sportowych na parkietach krajowych i zagranicznych.
W sezonie 1998/1999 MKS Jelfa S.A zajął 6 miejsce w lidze, a Królową Strzelczyń została zawodniczka z Jeleniej Góry – Katarzyna Jeż.
Witaminki
W 1999 roku Zarząd klubu podjął uchwałę o zmianie nazwy na MKS Vitaral-Jelfa Jelenia Góra, a wiązało się to z kampanią reklamową jednego z produktów głównego sponsora klubu.
Sytuacja finansowa i organizacyjna była stabilna, co przełożyło się na grę zawodniczek. Udało się zbudować mocny zespół, z którym liczono się w Polsce i za granicą.
W sezonie 2000/2001 MKS Vitaral-Jelfa Jelenia Góra uplasował się na 4 miejscu w ekstraklasie, zagrał w finale Pucharu Polski i doszedł do 1/16 finału Europejskiego Pucharu Zdobywców Pucharów.
W następnym sezonie powtórzył sukces i ponownie zajął 4 miejsce w ekstraklasie, a Królową Strzelczyń Polskiej Ligi po raz drugi została Katarzyna Jeż.
Sezon 2002/2003 to po raz trzeci 4 miejsce w ekstraklasie i drugi finał Pucharu Polski dla zespołu MKS Vitaral-Jelfa Jelenia Góra, a Królową Strzelczyń Polskiej Ligi znowu została zawodniczka z Jeleniej Góry Inna Silantieva.
Brązowe Medalistki
Kolejny sezon był jednym z najlepszych w historii jeleniogórskiej piłki ręcznej. Zespół prowadzony przez trenera Romana Jezierskiego zdobył brązowy medal Mistrzostw Polski i dotarł do półfinału Pucharu Challange CUP 2004, a Królową Strzelczyń Polskiej Ligi została czwarty rok z rzędu zawodniczka z Jeleniej Góry, tym razem Agata Wypych.
W sezonie 2004/2005 MKS Vitaral Jelfa po raz drugi zdobył brązowy medal Mistrzostw Polski, a w Europejskim Pucharze Challange CUP 2005 dotarł do ćwierćfinału.
W międzyczasie w Jeleniej Górze powstała druga drużyna, KS Biofactor Jelenia Góra, której trenerem został Zdzisław Wąs. Zespół opierał się głównie na młodych jeleniogórskich wychowankach, juniorkach, którym towarzyszyły bardziej doświadczone zawodniczki min. Małgorzata Jędrzejczak i Katarzyna Jeż.
Początki kłopotów
Po nieudanym sezonie 2005/2006 w czerwcu 2006 roku Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne „Jelfa” S.A. w związku z reorganizacją właścicielską wycofało się ze sponsorowania klubu i odebrało mu prawo do używania swojego logo i nazwy.
By ratować piłkę ręczną utworzono nowy klub Miejski Klub Sportowy Piłki Ręcznej Jelenia Góra, który tworzyły zawodniczki z I ligowego KS Biofactor Jelenia Góra oraz te z MKS Vitaral Jelfa Jelenia Góra, które postanowiły zostać w stolicy Karkonoszy.
Później do sponsorowania klubu włączyła się firma farmaceutyczna „Finepharm” Sp. z o.o., klub zmienił nazwę na MKS PR Finepharm Jelenia Góra.
W sezonie 2006/2007 zespół prowadzony przez trenera Zdzisława Wąsa zajął 8 miejsce w Ekstraklasie.
Z kolei Mistrzostwem Polski pierwszy raz w historii Jeleniej Góry cieszyły się Juniorki, podopieczne trenera Dariusza Jarosza.
Krótki czas Carlosa
We wrześniu 2007 klub pozyskał kolejnego sponsora firmę „Carlos” Sp. z o.o i zmienił nazwę na KS Finepharm Carlos Jelenia Góra.
W sezonie 2007/2008 podopieczne Zdzisława Wąsa zajęły 5 miejsce w Ekstraklasie, a Marta Gęga została królową strzelczyń.
Wtedy zespół Juniorek, pod wodzą trenera Dariusza Jarosza zdobył srebrny medal w Mistrzostwach Polski.
Ówczesny prezes szybko pozyskał kolejnego prywatnego sponsora, Fabrykę Okien „Astol”, a klub po raz kolejny zmienił nazwę na KS Carlos-Astol Jelenia Góra. Niestety nieumiejętne zarządzanie doprowadziły go na skraj upadłości. W trakcie sezonu umowy rozwiązało większość doświadczonych zawodniczek. Mimo wszystko sezon 2008/2009 udało się dokończyć. KS Carlos-Astol Jelenia Góra zajął 8 miejsce.
KPR na ratunek piłkarkom
W 2009 roku piłka ręczna w Jeleniej Górze była w najgorszej od lat sytuacji. Udało się jednaka ocalić szczypiorniaka. Utworzono nowe stowarzyszenie o nazwie Klub Piłki Ręcznej Jelenia Góra, w skrócie KPR Jelenia Góra, którego prezesem został Andrzej Buklarewicz.
Pomiędzy KPR-em a władzami KS Carlos-Astol Jelenia Góra zostało zawarte porozumienie. Klub przekazał licencje zawodniczek, ale także zobowiązania nowo utworzonemu stowarzyszeniu.
Sezon 2009/2010 był dla KPR-u dużym wyzwaniem, któremu udało się podołać. Zespół zajął 10 bezpieczne miejsce w rozgrywkach i utrzymał się w Ekstraklasie, a królową strzelczyń ligi została jeleniogórzanka Sabina Kobzar.
W 2010 roku najwyższa klasa rozgrywek pozyskała sponsora tytularnego i od sezonu 2010/2011 zmieniła nazwę na PGNiG Superliga.
W tym czasie do jeleniogórskiej drużyny wróciła Małgorzata Jędrzejczak, jednak już nie jako zawodniczka lecz jako trener, którą wspierała Dilrabo Samadova, jako II trener.
Największym osiągnięciem KPR-u było zajęcie 5 miejsca w PGNiG Superlidze Kobiet w sezonie 2012/2013 z trener Małgorzatą Jędrzejczak i 6 miejsca w sezonie 2014/2015 pod wodzą trenera Michała Pastuszko.
W następnych latach KPR nie radził sobie już tak dobrze, a zespół co sezon walczył o utrzymanie. Przyczyniła się do tego trudna sytuacja finansowa klubu, który zmagał się z długami i był niewypłacalny w stosunku do zawodniczek.
Nad przepaścią
W 2019 roku KPR Jelenia Góra rozpadł się. Po raz kolejny w historii piłka ręczna w Jeleniej Górze była na skraju upadłości.
Jednak znowu nie zawiedli ludzie dobrej woli i sympatycy piłki ręcznej. Dzięki współpracy władz miasta i zarządu klubu KS Karkonosze udało się ocalić jeleniogórskiego szczypiorniaka. Od sezonu 2019/2020 piłkarki ręczne występując w I lidze piłki ręcznej kobiet, reprezentują klub MKS Karkonosze Jelenia Góra. Można więc powiedzieć, że historia zatoczyła koło, a piłka ręczna wróciła pod biało-niebieski szyld.
W pierwszym sezonie MKS zajął 6 miejsce w I lidze, jednak przez pandemie Koronawirusa rozgrywki nie zostały dokończone.
Mamy Mistrzostwo!
Sezon 2020/2021 sprawił, że piłka ręczna ponownie stała się chlubą miasta, a kibice znowu zaczęli chętnie przychodzić na mecze. Zawodniczki prowadzone przez trener Dilrabo Samadovę zajęły 1 miejsce w grupie B rozgrywek I Ligi i w meczu o Mistrzostwo pokonały zwycięzce gruby C, zespół z Kielc, uzyskując tym samym prawo do gry w najwyższej klasie rozgrywek.
W 2019 PGNiG Superliga Kobiet przekształciła się w Ligę zawodową, niestety klub MKS Karkonosze nie był w stanie spełnić wszystkich warunków licencyjnych niezbędnych do wzięcia udziału w rozgrywkach, dlatego w sezonie 2021/2022 jeleniogórzanki kontynuowały grę w I lidze. Pod koniec sezonu znalazły się na 3 miejscu w tabeli.
Gramy dalej
W sezonie 2022/2023 I Liga tak jak w poprzednich dwóch sezonach podzielona była na 3 grupy. Jeleniogórzanki rywalizowały razem z 10 innymi zespołami z województw dolnośląskiego, śląskiego, łódzkiego, opolskiego i małopolskiego o pierwsze miejsce w grupie i możliwość gry w turnieju Mistrzyń, którego stawką był awans do najwyższej klasy rozgrywkowej w Polsce. Zawodniczki MKS Karkonosze Jelenia Góra rozgrywki grupy B I Ligi zakończyły na 4 miejscu.
MKS Vitamineo Jelenia Góra
W październiku 2022 władze klubu KS Karkonosze Jelenia Góra podjęły decyzję o zakończeniu współpracy z sekcją piłki ręcznej wraz z końcem rozpoczętego sezonu. By sekcja mogła kontynuować funkcjonowanie na dotychczasowych zasadach, zaczęto poszukiwać rozwiązania, które by to umożliwiło. Prowadzono rozmowy między innymi z Karkonoską Akademią Nauk Stosowanych, Spółką Termy Cieplickie oraz kilkoma prywatnymi firmami. Ostatecznie na przeciw handballowi wyszła Fundacja Vitamineo.
Utworzyła ona w swoich szeregach nowy Miejski Klub Sportowy Vitamineo Jelenia Góra, a także powołała nowy Zarząd, którego Prezesem został Mariusz Marczak, a Wiceprezesem Daniel Kachnikiewicz.
Zarząd MKS Karkonosze Jelenia Góra postanowił przekazać klubowi MKS Vitamineo Jelenia Góra swoje prawa do udziału w krajowych rozgrywkach piłki ręcznej kobiet wraz z zespołem występującym dotychczas pod biało-niebieskim szyldem, a także zawodniczki zespołu I-ligowego oraz zawodniczki wszystkich grup młodzieżowych, dzięki czemu nowo utworzony klub mógł kontynuować grę z miejsca w którym zakończył rozgrywki.
Czas kolejnych zmian
W 2023 roku zmiana przynależności klubowej sekcji nie była jedyną znaczącą zmianą dla jeleniogórskich szczypiornistek.
Po zakończonym sezonie 2022/2023 Związek Piłki Ręcznej w Polsce podjął decyzje o reorganizacji systemu rozgrywek. Utworzono nowy poziom – Ligę Centralną Kobiet, która stała się bezpośrednim zapleczem Orlen Superligi Kobiet.
W skład Ligi Centralnej Kobiet weszły 4 najlepsze zespoły, z każdej z 3 grup tworzących dotychczas I Ligę. Piłkarki ze stolicy Karkonoszy dzięki zajęciu 4 miejsca w rozgrywkach w sezonie 2022/2023 stały się jednym z 12 zespołów, który w sezonie 2023/2024 rywalizuje w Lidze Centralnej Kobiet.
Jeleniogórzanki mimo wzlotów i upadków dalej są bardzo cenioną marką w Polsce. Przez ponad 40 lat rywalizowania na parkietach superligowych i pierwszoligowych dały się poznać jako zespół charakterny i waleczny, w którym główne rolę grają przede wszystkim wychowanki.
Opracowano na podstawie:
– Sportowcy Ziemi Jeleniogórskiej 1945-2010, Jelenia Góra 2012, Prystrom Roman
– archiwum portalu Jelonka.com, któremu bardzo dziękujemy za udostępnienie zdjęć
– zdjęć udostępnionych przez Tomasza Raczyńskiego
– materiałów archiwalnych jeleniogórskich klubów piłki ręcznej kobiet
– materiałów własnych